Ik wil hier aandacht vragen voor iets dat me heeft geraakt, door zijn strekking, compactheid en eenvoud. Het is een interview met pater Bouke Halma in Achter de karmel. In het desbetreffende gesprek met Rianne Jongstra kijkt hij terug op zijn levensloop. Ik zal in deze blog enkele fragmenten uit dit vraaggesprek naar voren halen en onderstrepen. lees verder: https://www.bramzoon.com/wp-content/uploads/2019/08/Op-zoek-naar-ruimte-1.pdf
Met mijn geliefde komen wij vanuit Canosa di Puglia en rijden zuidwestelijk recht op ons doel af. Als wij in de buurt komen, zetten eerste indrukken zich al op ons netvlies vast. Het gaat om een achthoekig bouwwerk met aan elke hoek een uitstekende vijfhoekige toren: het Castel del Monte. Het kasteel is opgetrokken in grote witgele kalkstenen. Het is 25 meter hoog en heeft acht bastions die 26 meter hoog zijn. Het kasteel heeft een diameter van 56 meter. De hoofdingang ligt op het oosten. Naast de torens zien we parasoldennen die een goede beschutting bieden tegen de felle zon. Sinds 1996 staat het Castel del Monte op de werelderfgoedlijst van de Unesco. We worden stil van verbazing en zijn bijzonder onder de indruk van dit unieke gebouw.[
Lees verder: https://www.bramzoon.com/wp-content/uploads/2019/08/Castel-del-Monte-Bram-Zoon-2013.pdf
Met dank aan Clemens Berlag: https://www.facebook.com/ClemensBarlag020
© Bram Zoon (2019) Costa Blanca
Over het belang van argeloos verstaan en intentioneel ontmoeten
We zijn vrije mensen, individuen die zichzelf de wet stellen. We eigenen ons waarden toe die we als vanzelfsprekend en het meest wenselijk beschouwen. Afgescheiden, autonome mensen zijn we. Daarnaast en tegelijkertijd zijn we verbonden met elkaar, geplaatst in een samenlevingsverband. Als onderdeel van een groter geheel moeten we ons leren schikken en aanpassen aan de omgeving waar we – of we nu willen of niet – deel van uitmaken. We zijn sociale wezens in een publieke context. Vanuit dit laatste perspectief gezien: ‘[…] kan hij [de mens] worden wie hij is maar op voorwaarden die hij zelf niet kan bepalen.’ (Ger Groot, 2004)
In dit essay wil ik het spectrum van ons afgescheiden en verbonden zijn verkennen. Wat zijn de consequenties van beide perspectieven voor ons dagelijks leven? Ik zal onder meer stilstaan bij het zoeken en aanhouden van het ‘juiste midden’, met het nadrukkelijke oogmerk om het beste – via argeloos verstaan en intentioneel ontmoeten – uit onszelf en elkaar te halen. Deze uiteenzetting begin ik met een beschrijving van de gehanteerde begrippen.
Lees verder, klik aan: https://www.bramzoon.com/wp-content/uploads/2019/01/Afgescheiden-en-verbonden-zijn.pdf
© Bram Zoon (2015)
Over filosoferen met het gestrekte been
De grenzen van mijn taal betekenen de grenzen van mijn wereld.
Ludwig Wittgenstein
Ludwig Wittgenstein (1889–1951) is misschien wel de belangrijkste filosoof van de 20e eeuw. Hij valt op door zijn ondogmatische onderzoek naar betekenissen, waarbij hij zowel verwarrend als bezielend is. Met zijn karakteristieke, aforistische stijl bestookt hij de lezer met korte en kernachtige spreuken en uitspraken. Steeds daagt hij ons op indringende wijze uit om zelfstandig te denken.
Aan de hand van zijn twee hoofdwerken, Tractatus logico-philosophicus en Filosofische onderzoekingen, probeer ik in dit essay om de rode draad in Wittgensteins denken op te sporen en te verhelderen. Je bent gewaarschuwd als je aan zijn teksten begint. In voetbaltermen zou je kunnen stellen dat hij de terugkerende neiging heeft om er met gestrekt been in te gaan.
Lees verder, klik aan: https://www.bramzoon.com/wp-content/uploads/2018/12/Bram-Zoon-Taal-en-werkelijkheid.pdf
©Bram Zoon 2018
De paperback kan besteld worden via alle bij het Centraal Boekhuis aangesloten Nederlandse en Vlaamse boekwinkels (incl. bol.com). Het e-book is verkrijgbaar bij de aanbieders die aangesloten zijn bij Kobo – waaronder bol.com.
Paperback online via b.v.: https://www.bol.com/nl/f/villa-minerva/9200000098827498/
E-Book online: https://www.bol.com/nl/p/villa-minerva/9200000098827499/?c2a=buy#product_title
én via: https://www.kobo.com/nl/nl/search?query=Villa+Minerva
Bram Zoon, Villa Minerva, Brave New Books – Paperback: 130 pp., € 15,37 – ISBN: 9789402178869 – E-book: € 3,65 – ISBN: 9789402179149
De hoofdpersonen Timo Ketelaar, Heimert Trouwborst en Emma Verbiest hebben in hun jeugd minder vertrouwenwekkende ervaringen opgedaan. Die ondervindingen kleuren voor een deel hun belevingswereld en hoe zij – nu nog – elkaar tegemoet treden. Het geschonden zijn doet een niet aflatend beroep op alle drie om hier mee om te leren gaan. Emma weet haar neiging om zich te wreken op mannen te beteugelen. Heimert beseft hoezeer zijn zelfbeeld door haat tegenover zijn vader is gevormd. Timo ontwikkelt zich van een door hartstochten geregeerd mens tot een bedachtzame man die zijn vurigheden en zichzelf min of meer in de hand heeft. Uiteindelijk leggen zij zich neer bij de onvolkomenheden van zichzelf en van elkaar.
De weg die Timo gaat is die van het zelfstandig denken, hij werpt de beginvragen op: wie ben ik en wat is mijn taak? Hij legt een dagboek aan om tot verheldering te komen van zichzelf en zijn positie. Het wordt al snel duidelijk dat het hem hierbij niet gaat om een denken dat louter intellectueel of verstandelijk van aard is, ook niet om een instrumenteel denken dat laat zien hoe je het snelst van A naar B gaat. Op dit soort van denken mikt Timo nadrukkelijk niet. Het gaat erom dat hij het gecontroleerde beeld van zichzelf loslaat en relativeert. Daarin slaagt hij pas als hij geconfronteerd wordt met de afgrond van de dood. Hij vindt zichzelf terug op de bodem van zijn bestaan. Vanaf dat moment ondergaat zijn denken een wending, het wordt het vrije denken dat het mysterie van leven en dood, ondanks het feit dat beide niet gekend kunnen worden, bevraagt. In dit denken staat zijn eigen wil niet langer centraal maar streeft hij er naar om zich toe te vertrouwen aan het verborgene en het ongewisse.
De dagboekwereld en de intrige zijn aanvankelijk gescheiden, na verloop van tijd lopen beide doorelkaar. Later wanneer Timo ongeneeslijk ziek blijkt te zijn, vraagt hij Heimert om zijn dagboeknotities te ordenen en publicatierijp te maken. Heimert ondergaat hierbij een zware teleurstelling en zijn natuurlijke vertrouwen in de dingen loopt een forse deuk op. Als Timo overleden is komen de aangeslagen Heimert en Emma bij elkaar om de dagboek werkzaamheden te voltooien.
©Bram Zoon [juni 2016]
Met deze vaststelling wordt verwezen naar de mogelijkheid dat wijsheid pas in de herfst van ons leven kan worden verkregen, als ons einde tastbaarder wordt. In het licht van het einde komen we tot waarheid omtrent onszelf en de anderen. Als onze greep op de dingen wegvalt, als we de ontzetting van de leegte kunnen dragen zijn we instaat om ondeelbaar te leven en op dat moment sterven we, vallen we weg in de eeuwigheid.
In mijn nieuwe boek Villa Minerva spreekt de hoofdpersoon Timo Ketelaar in dit verband van een ‘onvoorziene klaarheid van geest’ die hem bij het terugkijken op zijn leven is toegevallen. Laten we eens kijken wat hem is overkomen.
Ketelaar vertelt zijn vrouw Emma dat hij van plan is om zijn laatste dagboek aantekeningen te bundelen. Ik zal iets citeren uit het gesprek dat ze hier hierover hebben:
‘Heb ik het goed dat je uit de losse delen van het dagboek het geheel van je leven wilt afleiden?’
‘Ja, dat is mijn ambitie. Precies. Op een onverwacht moment kijk je terug op je leven. Opeens zie je hoe het is verlopen. De tot dan toe verborgen samenhang komt onverwacht aan de oppervlakte van je bewustzijn drijven. Om deze onvoorziene klaarheid van geest draait het in deze Villa Minerva. Ogenschijnlijk losse en op zichzelf staande gebeurtenissen vallen op hun plaats, vertonen een onverklaarbare en verbluffende samenhang. Schrijver en lezer zien de voorstelling van een bewustwordingsproces, uiteengelegd in deelstappen, aan zich voorbijtrekken.’ Timo kijkt Emma vragend en onderzoekend aan. Zou ze het een werkbaar idee vinden?
‘Een dergelijke ontwikkeling verloopt niet al te gestroomlijnd. Ik zou het jammer vinden als je die indruk zou wekken.’
‘Oké. Eerder grillig, met breuken, sprongen; momenten van groot geluk, pijn en verdriet wisselen elkaar af. Onvoorspelbaar,’ zegt hij instemmend.
‘Ik geloof er wel in, nu jij nog, geef het een kans. Laat het ontstaan en haast je vooral niet.’
Van de hierboven veronderstelde absolute geest, waar we ons pas later bewust van worden, is hier minder sprake. Eerder op een verbrokkelde, gefragmenteerde wijze, verschijnt het aan Ketelaar. Het vermoeden rijst dat het leven zelf ons belemmert om tot bewustzijn te komen. Alsof we tegen de verdrukking in van de tijd tot een klaar inzicht komen, een doorzicht dat we niet zelf hebben ge- en bevorderd, maar dat ons is geschonken. Doordat Timo letterlijk schipbreuk leidt komt hij in een stemming die niet langer beheerst wordt door de bedwelmende perspectieven van het heden, wellicht is dat toch die absolute waarheid? Bijna alles valt in die ruimte van hem af. Behoeft het daarom verbazing dat het centrale motto in mijn boek ‘Toen ik schipbreuk leed, voer ik goed’, is? Dit credo is ontleend aan Arthur Schopenhauer.
Bram Zoon, Villa Minerva, Brave New Books
Paperback: 130 pp., € 15,37 – ISBN: 9789402178869
E-book: € 3,65 – ISBN: 9789402179149
©Bram Zoon (2018)
De paperback kan besteld worden via alle bij het Centraal Boekhuis aangesloten Nederlandse- en Vlaamse boekwinkels (incl. bol.com). Het e-book is verkrijgbaar bij de aanbieders die aangesloten zijn bij Kobo – waaronder bol.com.
* * *
Bram Zoon, Villa Minerva, Brave New Books
Paperback: 130 pp., € 16,45 – ISBN: 9789402178869
E-book: € 3,65 – ISBN: 9789402179149
© 2013 - 2024 Bram Zoon - Alle rechten voorbehouden.
